Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev İrana xəbərdarlıq edib.
ADA Universitetinin təşkilatçılığı ilə Şuşada keçirilən Ümummilli lider Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Böyük Avrasiya geosiyasətinin formalaşması: keçmişdən bu günə və gələcəyə” mövzusunda dördüncü beynəlxalq konfransda çıxışında Prezident Azərbaycan və İran arasındakı münasibətlərin aşağı səviyyədə olduğunu diqqətə çatdırıb:
“Azərbaycan ilə İran arasında münasibətlər hazırda heç zaman olmadığı qədər çox aşağı səviyyədədir və onların həmin səviyyədə qalacağı, yoxsa daha aşağı düşəcəyi və ya qalxacağı barədə əvvəlcədən bir şey söyləmək çox çətindir”.
Dövlət başçısı vurğulayıb ki, heç kim Azərbaycanla hədə-qorxu dili ilə danışa bilməz:
“Biz İran rəsmilərindən bəzi məktublar almışıq. Bəzi telefon danışıqları olub ki, münasibətlər normallaşsın. Lakin birmənalı olaraq, tələblərimiz legitim və əsaslıdır. Əgər bu tələblər yerinə yetirilərsə, onda biz normallaşma haqqında danışa bilərik. Əgər yox, bu, belə də qalacaq. Bir daha deyirəm ki, bu, bizim seçimimiz deyil. Lakin İranda hər kəs, bütün dairələr, nəhayət, anlamalıdır ki, hədə və terror dili Azərbaycanla işləməyəcək. Onlar bunu nə qədər tez anlasalar, biz normallaşma əlamətlərini bir o qədər tez görə bilərik”.
İlham Əliyev bildirib ki, hazırda Tehrandakı səfirliyimiz bağlıdır:
“Bu, mənim qərarımdır, çünki mənim üçün insanlarımızın təhlükəsizliyi və həyatı daha vacibdir. Səfirliyimizə hücum diplomatlarımızı və onların ailə üzvlərini qətlə yetirmək məqsədilə qəsdən təşkil olunmuş terror aktı idi. Çünki həmin binada, nəinki bizim səfirliyimiz, o cümlədən ailələrin yaşadığı mənzillər də yerləşir. Bir sıra ölkələrdə bizim təhlükəsizlik əməkdaşlarımız var, lakin yalnız İranda onlara silah gəzdirməyə icazə vermirlər”.
Ölkələrimiz arasında son aylar cərəyan edən prosesləri, xüsusilə də İranın təxribatçı hərəkətlərini, Tehrandakı səfirliyimizə terror hücumunu nəzərə alsaq, Prezident son çıxışında İrana açıq xəbərdarlıq edib. Bu, Tehrana verilən ciddi mesajdır. Əgər rəsmi Tehran Azərbaycanla mehriban qonşuluq siyasəti aparmaq istəyirsə, bu mesajları diqqətlə nəzərə almalıdır.
Milli Məclisin deputatı Naqif Həmzəyev açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycan hər zaman qonşuları ilə xoş münasibət qurulmasına, tərəfdaşlığa və əməkdaşlığa üstünlük verib:
“Ancaq təəssüflər olsun ki, qonşumuz olan Ermənistan işğalçılıq və təcavüz yolunu seçdi. Uzun müddətdir ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında ciddi problemlər yaşandı və torpaqlarımız işğal olundu. Hazırda isə Azərbaycan qalib gəlməsinə baxmayaraq, Ermənistana sülh əlini uzadıb. Ümid edirik ki, rəsmi İrəvan bunu qəbul edəcək və normallaşma prosesinə öz töhfəsini verəcək. Bununla yanaşı, İran da münaqişə müddətində gizli formada həmişə Ermənistana dəstək verib. İran Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanısa da, Ermənistana qarşı hansısa təzyiq göstərməyib. Xüsusilə 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişində İranın əsl simasını gördük.
Onlar açıq formada Ermənistana dəstək nümayiş etdirdilər. Bu isə istər-istəməz bizim hissiyatımıza toxunur. Çünki biz İrana qonşu və müsəlman dövlət olduğu üçün fərqli yanaşırdıq. Amma onların sərgilədiyi siyasət həmişə bizi təəccübləndirirdi və bu gün də təəccübləndirməyə davam edir. Faktiki olaraq, İran rəsmiləri, din xadimləri və SEPAH-ın bəzi rəhbərləri tərəfindən Azərbaycan əleyhinə açıq formada təhdidlər, bəzən də təhqirlər səsləndirilir. İranın bəzi media orqanlarında da açıq formada Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi şübhə altına alınır. Bu da istər-istəməz Azərbaycan dövlətində və vətəndaşlarında ikrah hissi yaradır”.
Deputat qeyd edib ki, Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə qarşı törədilmiş terror hadisələrin kulminasiya nöqtəsi idi:
“Bu günə qədər həmin terror hadisəsini törətmiş əsl cinayətkarlar istintaqa cəlb edilməyib. Ümumiyyətlə, Azərbaycan tərəfi istintaqın gedişinə dəvət də olunmayıb. Bu baxımdan, biz istintaqın gedişinə şübhə ilə yanaşırıq. Daha sonra Azərbaycan ərazisində xüsusi xidmət orqanları tərəfindən çox sayda şəbəkələr aşkarlandı. Həmin şəxslər həbs olundu və onların istintaqı həyata keçirilir.
Buradan açıq-aydın görürük ki, İran tərəfindən nəzarətdə saxlanılan bir qrup şəxslərin Azərbaycan dövlətçiliyini təhlükəyə atmaq, ərazimizdə “islam dövləti” qurmaq niyyətləri var. Əlbəttə ki, bu da bizi narahat edir. Ona görə də dövlətimiz lazımi tədbirlər görüb və bunları davam etdirəcək. Bütün bunlara rəğmən, Azərbaycan qonşuları ilə münasibətlərinin normallaşmasına müsbət baxır. Ancaq gərək qarşı tərəfdən də səmimi, real və adekvat addımlar atılsın. Möhtərəm cənab Prezident də dəfələrlə çıxışlarında İranla bağlı fikirlər bildirib.
Açıq formada deyə bilərik ki, rəsmi Tehranın səsləndirdiyi bəhanələrin heç bir əsası yoxdur. İran təcavüzkar və müsəlmanlara qarşı soyqırım törətmiş Ermənistanı dəstəkləməklə ən yanlış yolu seçib. İlk növbədə, bu yanlışı düzəltməlidirlər. Ən azından sözdə yox, əməldə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkllədiklərini sübut etməlidirlər”.
Naqif Həmzəyev vurğulayıb ki, İran Azərbaycanın Zəngəzur dəhlizini açmağına qətiyyən maneə törətməməlidir:
“İran tərəfi bu dəhlizin açılmasını özünün “qırmızı xətti” hesab edir. Bu da yanlış yanaşmadır. Düşünürəm ki, möhtərəm cənab Prezidentin dünən Şuşada verdiyi mesajlar və səsləndirdiyi fikirlər onu deməyə imkan verir ki, İran bəhanələrdən əl çəkməlidir. Rəsmi Tehran anlamalıdır ki, bizim hansısa dövlətlə münasibətlərimizin yaxşı olması üçüncü bir dövlətə qarşı yönəlməyib.
Məsələn, İsraillə olan münasibətlərimiz tarixə söykənir. Azərbaycanda uzun illərdir ki, yəhudilər yaşayır və bizim qardaşlarımız hesab olunur. İran bunu bəhanə gətirməməlidir. Azərbaycan ərazisində heç bir başqa dövlətin ordusu yoxdur. Bizim öz ordumuz və silahımız hesabına öz müstəqilliyimizi qoruyuruq. Rəsmi Tehran Azərbaycan dövlətinə və dövlətçiliyinə təhdid yaradan şəxsləri öz ərazilərində qorumamalıdır. Həmçinin ölkəmizdə dini inanclı insanlardan Azərbaycan əleyhinə istifadə etməməli və onları radikal dini cərəyanlara yönəltməməlidir.
Bir sözlə, İran Azərbaycanla münasibətlərinə yenidən baxmalıdır. Belə olacağı təqdirdə, münasibətlərdə normallaşma və yumşalma baş tuta bilər. Düşünürəm ki, gec-tez İran öz səhvini anlayacaq və Azərbaycana qarşı yanlışlarını düzəldəcək. Çünki artıq islam dövlətləri də İranın bu addımlarını və terror hadisələrini də qınadı. Hazırda İran onsuz da təcrid olunmuş vəziyyətdədir. Azərbaycan kimi regionda söz sahibi olan bir dövlətlə də münasibətlərini gərginləşdirməklə heç nə əldə edə bilməyəcək. İran Azərbaycanla münasibətlərinə yenidən baxsa, çox yaxşı olar”.