Azərbaycanda 2023-cü ilin “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi Heydər Əliyevin çağdaş Azərbaycan tarixində tutduğu müstəsna mövqeyinə xalqımızın və dövlətimizin mövqeyinin parlaq təcəssümü kimi qiymətləndirilir. “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində keçirilən silsilə tədbirlərdə Heydər Əliyevin ayrı-ayrı sahələr üzrə titanik fəaliyyətinin təhlilinə xüsusi diqqət ayrılıb. Son illər ərzində Azərbaycan bütün istiqamətlər üzrə böyük nailiyyətlərə imza atıb. Bu gün Azərbaycanın çox uğurlu inkişaf dinamikası var. Azərbaycanda bilikli, savadlı gənc nəslin inkişafı ölkəninn kadr potensialına daha da güc qatır. İqtisadiyyat, sənaye, milli təhlükəsizlik, hərbi və bütün sahələr üçün perspektivli, güclü mütəxəssislər hazırlanır. Bütün bunların təməlində Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu və bütün dünya azərbaycanlıları üçün vahid birləşdirici faktor sayılan Azərbaycançılıq ideologiyası, uğurlu uzaqgörən siyasət, Heydər Əliyevin itirilməkdən xilas etdiyi milli-mənəvi dəyərlər sistemimizə qatdığı güc dayanır.
Mövzu ilə bağlı fikirlərini bölüşən Milli Məclisin deputatı Naqif Həmzəyev deyib ki, Heydər Əliyev 1993-cü ildə hakimiyyətə gəldikdən sonra ölkənin daxildən parçalanmasının, hakimiyyət uğrunda mübarizənin, hərc-mərcliyin qarşısını alıb.
“Ulu öndər Azərbaycanın inkişafı üçün vacib olan bütün sahələrə diqqət ayırıb, sabit, təhlükəsiz Azərbaycanın qurulmasına nail olub. Heydər Əliyev milli təhlükəsizlik orqanlarının da səmərəli fəaliyyətinin təşkili, milli kadrların hazırlanması üçün mühüm fəaliyyət həyata keçirib. Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə milli təhlükəsizliyin hüquqi bazası yaradılıb, struktur islahatlar həyata keçirilib, güclü ordu və peşəkar hərbçi komandası formalaşdırılıb, hərbi sahədə xarici dövlətlərlə əlaqələr inkişaf etdirilib. Dövlətin milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsi demokratik-hüquqi cəmiyyətin etibarlı təminatı, ən mühüm dəyərlərin, fərdin, xalqın milli maraqlarının qorunmasıdır. Heydər Əliyev də məhz milli kadr siyasəti ilə bağlı deyirdi: “Dövlətin təhlükəsizlik, yaxud kəşfiyyat orqanı o vaxt qalib gəlir, öz vəzifəsini layiqincə yerinə yetirir ki, orada peşəkar kadrlar və iş üslubu olsun”. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpa olunmasından sonra onun milli təhlükəsizliyinin əsasını ilk növbədə suverenliyin, ərazi bütövlüyünün, konstitusiya quruluşunun, milli maraqlarının, vətəndaşlarının hüquqlarının daxili və xarici təhdidlərdən qorunması və təmin edilməsi təşkil edib. Bu baxımdan milli təhlükəsizliyin əsas obyektləri qismində insanın hüquq və azadlıqları, cəmiyyət və onun maddi-mənəvi dəyərləri, dövlət və onun müstəqilliyi, suverenliyi, konstitusiya quruluşu, ərazi bütövlüyü çıxış edir. Bu dəyərlərin qorunmasının mexanizmi isə insanların, cəmiyyətin və dövlətin təhlükəsizliyinin maraqlarının qorunması istiqamətində fəaliyyət göstərən dövlət hakimiyyəti orqanları və təhlükəsizlik institutlarının üzərinə düşür. Keçən əsrin 90-cı illərində Heydər Əliyevin proqram əhəmiyyətli ideyalarının icrasının reallaşdırılması tam mümkün olmasa da, onun layiqli siyasi varisi, Prezident İlham Əliyevin bilavasitə təşkilatçılığı və rəhbərliyi ilə həmin istiqamətlər uğurla həyata keçirildi. Əlbəttə, səmərəli milli ordu quruculuğuna nail olmağın bir sıra mühüm şərtləri var idi. Ordu quruculuğunun səmərəliliyinə nail olunmasının başlıca şərtlərindən birini Heydər Əliyev xalqın gücünə arxalanmaqda, xalqla vəhdətdə, onun etibarı və etimadında görürdü. Ümummilli lider Heydər Əliyevin hərbi, ordu quruculuğu sahəsində siyasi kursu Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilir. Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinin daha səmərəli təmin edilməsi baxımından Heydər Əliyevin də təşəbbüsçüsü olduğu “Ümumi Qafqaz Evi”nin yaradılması ideyasının reallığa çevrilməsi, Cənubi Qafqaz dövlətlərinin nəqliyyat, enerji sahələrində daha sıx əməkdaşlığı faydalı ola bilər. Digər tərəfdən Rusiya, İran, Ermənistan kimi dövlətlərlə əhatə olunan Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün onun Türk Dövlətləri Təşkilatında fəaliyyətinin daha da inkişafı və strateji tərəfdaşlıq müqavilələrinin imzalanması daha məqsədəuyğun hesab edilə bilər”.
Strateji Planlaşdırma və Araşdırmalar İnstitutunun rəhbəri Azad Məsiyev isə deyib ki, 44 günlük Vətən müharibəsi cəmiyyətin birliyinin əsasını Azərbaycançılıq ideologiyasının təşkil etdiyini göstərdi:
“İdeologiya hər bir xalqın, cəmiyyətin inkişafında və idarə olunmasında əsas yer tutur. Xalqların özünəməxsus adət-ənənələri, dini dəyərləri, mentaliteti olmaqla bərabər, daxili və xarici problemləri də mövcuddur. Bu baxımdan cəmiyyətin ideologiyası formalaşdırılanda qeyd etdiyimiz amillər nəzərə alınmalıdır. 44 günlük müharibə xalqın birliyini bir daha sübut etdi, “Qarabağa azadlıq!” ideyası siyasi baxışlarından, mövqeyindən asılı olmayaraq cəmiyyətimizin bütün üzvlərini bir bayraq altında birləşdirdi. Xalqımızı təmsil edən çoxsaylı millətləri birləşdirən, mübarizlik əzmini yüksəldən Azərbaycançılıq ideologiyası idi. Məhz bu baxımdan Azərbaycançılıq ideologiyası ölkə daxilindəki millətlərin, o cümlədən xaricdə yaşayan soydaşlarımızın birliyini, tolerantlığı təmin edən optimal ideoloji konsepsiyadır. Bu konsepsiya nəzəri və praktiki olaraq ictimailəşməli, inkişaf etdirilməlidir ki, gələcək hədəfələrimizə çata bilək. Azərbaycançılıq ideyası bəşəri dəyərləri özündə əks etdirən mütərəqqi düşüncəyə çevrilməkdədir. Tarixən cəmiyyətlərin inkişafında ideoloji amillər xüsusi rol oynayıb. Qeyd etmək yerinə düşər ki, ideologiya cəmiyyəti idarə etmək, məqsədə çatmaq üçün əsas konsepsiyadır. İdeologiya cəmiyyət üçün bir mayak rolunu oynamalıdır. İdeologiyası olmayan cəmiyyətlərdə xaos, qeyri-müəyənlik hökm sürür, həmin cəmiyyət xarici qüvvələrin təsiri altına düşür və asanlıqla idarə olunurlar. İnsanların şüurunda ideologiyanın formalaşması və inkişafı üçün bir çox amillər vardır ki, onlardan biri zamandır. Bir xalq kimi formalaşmaq üçün şurumuzu mürtəce düşüncədən uzaqlaşdırmalı, mürtərəqqi dəyərləri inkişaf etdirməliyik. Dünyanın bir çox ölkələrində çoxsaylı azərbaycanlılar yaşayır. Bu insanların siyasi əqidəsindən asılı olmayaraq onları birləşdirmək, vahid bir amala xidmət etmək strateji məqsədlərdən biri olmalıdır. Azərbaycançılıq ideologiyasını qəbul edən və bu yolda fəaliyyətini quran başqa ölkənin vətəndaşı olsa belə, onu Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı hesab etmək lazımdır. Bunun üçün də hüququ baza yaradılmalıdır ki, belə soydaşlar ölkəmizə bağlı olsun, dövlətimizin xarici və daxili siyasi maraqlarını müdafiə etməyə mənəvi cəhətdən borclu hiss etsinlər. Məsələn, xaricdə fəaliyyət göstərən erməni və ya yəhudi diasporunun təmsilçilərinin ölkələrinə mənəvi bağlığı onları vadar edir ki, mənsub olduqları xalqın mənafeyini hər yerdə müdafiə etsinlər. Bu istiqamətdə onlar maddi və mənəvi imkanlarını tam səfərbər edirlər. Yəni dünyada yaşayan azərbaycanlıların ölkəmizə, vətənimizə maddi maraqlarla deyil, ideoloji dəyərlərlə bağlılığını təmin etmək daha məqsədəuyğundur”.