Xəbər verdiyimiz kimi, “Media haqqında” yeni qanun layihəsi hazırlanıb.
"Qafqazinfo" xəbər verir ki, mütəxəssislər layihəni məhz məsuliyyətli medianın inkişafına təkan verəcək mütərəqqi qanun layihəsi kimi xarakterizə edirlər.
Xatırladaq ki, 1999-cu ildə qəbul olunmuş və hazırda qüvvədə olan “Kütləvi informasiya vasitələri haqqında” qanun bu günə kimi 79 dəfə dəyişdirilib. O dövrdən bu günə kimi bu sahədə müasir reallıqlar və tələblər formalaşıb. Qanun layihəsində nəzərdə tutulan bir çox yeniliklər, o cümlədən, informasiyaya dair tələblərin müəyyənləşdirilməsi, eyni zamanda, ciddi medianın yaralı yeri olan müəllif hüquqlarının qorunmasına hüquqi təminatın verilməsi media subyektləri arasında sağlam rəqabət mühiti formalaşdıracaq.
Milli Məclisin İnsan hüquqları komitəsinin üzvü deputat Naqif Həmzəyev saytımıza bildirib ki, dünyanın bir çox ölkələrində media hakimiyyətin dördüncü qolu hesab edilir və bilavasitə ölkədə gedən siyasi və ictimai hadisələrə dərindən təsir etmək gücünə sahibdir:
"Qanun layihəsinin müzakirəyə çıxarılması çox mütərəqqi addımdır. Bu medianın tənzimlənməsi üçün çox faydalı olacaq".
Deputat qeyd edib ki, sosial medianın meydana gəlməsi XXI əsrdə inqilab edib və bu internet istifadəsində əhəmiyyətli dəyişikliklərə gətirib çıxarıb:
"Lakin bu nailiyyətlərlə yanaşı, onlayn media cəmiyyətimizin müəyyən qruplarını təhdid edən təhlükələr də gətirib. Bu gün dezinformasiya və ya “saxta xəbərlər”, siyasi və kommersiya məqsədilə paylaşılan informasiyalar günümüzün əsas problemlərindən birinə çevrilib. Hesab edirəm ki, onlayn media subyektlərinin nəzarətinə daha çox diqqət ayırmalıyıq.
Bundan əlavə, hazırda olduqca əhəmiyyətli digər aktual məsələ isə informasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və kibercinayətlərin qarşısının alınmasıdır. Bu gün vətəndaşların şəxsi məlumatlarının cəmləndiyi hesabların hakerlər tərəfindən oğurlanması halları artmaqdadır. Düşünürəm ki, bu məsələyə nəzarət daha da gücləndirilməlidir.
Digər məsələ isə müəllif hüquqlarının pozulmasıdır. Xüsusilə də domen adlarının qeydiyyatı ilə bağlı standartlar konkretləşdirilməlidir. Məsələn, hər hansısa yeni domen yaradılıb inkişaf etdirildikdən sonra, sadəcə bir işarə dəyişməklə ona bənzər yeni domen yaradılması halları çoxdur. Bu isə uzun müddətdə müəllif hüquqlarının baza prinsiplərinə zərər verəcək amildir. Bununla bağlı layihəyə dəyişikliklər etmək olar”.
Deputatın sözlərinə görə, sözügedən qanunla təmin ediləcək mətbuat və söz azadlığı çox əhəmiyyətlidir:
“Lakin sıravi vətəndaşlar tərəfindən yaradılan onlayn subyektlərin fəaliyyətinin KİV vasitələrinin standartlarına uyğunluğunu yoxlanılmalıdır. Ənənəvi media yüksək səviyyədə tənzimlənsə də, onlayn medianın fəaliyyətinə diqqəti artırmalıyıq”.
Qeyd edək ki, layihəyə əsasən, Jurnalistlərin Media Reyestrinə daxil edilməsi könüllü xarakter daşıyır. Agentlik tərəfindən verilən jurnalist vəsiqəsi olmasa da, şəxs jurnalist kimi fəaliyyət göstərə bilər. Media subyektləri onlarla işləyən jurnalistlərə özlərinə məxsus vəsiqələri verməkdə tam müstəqildirlər.
Bundan əlavə, qanun sosial şəbəkələrin və “bloqer”lərin fəaliyyətini tənzimləmir. İnternet televiziyaların lisenziya almaq üçün müraciət etməsi məcburi xarakter daşımır. Lisenziya almayan internet televiziyalar öz fəaliyyətlərini maneəsiz davam etdirə biləcəklər.
Həmçinin, media subyektlərinin istehsal etdikləri məhsullar üzərindəki müəlliflik hüquqlarının qorunması təmin ediləcək, media subyektlərinin bir-birlərindən xəbər “oğurlamaq” vərdişləri aradan qaldırılacaq, xəbər uğrunda mübarizə və xəbər yaratmaq bacarıqlarının inkişafı təşviq ediləcək. Çap mediası və onlayn media subyektinin təsis edilməsi üçün dövlət orqanlarından (qurumlarından) icazə tələb olunmur.
Reyestrin aparılması nəticəsində keyfiyyətli xəbər istehsalını təmin etmək, bu sahədə stimullaşdırıcı tədbirləri həyata keçirmək mümkün olacaq, kütləvi informasiyanın əldə olunması, ötürülməsi, istehsalı və yayımı fəaliyyətini təsadüfi və qeyri-müntəzəm şəkildə həyata keçirən, əsas istiqaməti media sahəsində fəaliyyətin həyata keçirilməsi olmayan subyektlər media subyekti hesab edilməyəcək. Beləliklə, güzəşt və imtiyazların tətbiq oluna biləcəyi media subyektlərinin və jurnalistlərin dairəsi müəyyənləşəcək, bu istiqamətdəki fəaliyyətin həcmi və əhatə dairəsi planlaşdırılacaq.
Qanunda təsbit olunan “jurnalist anlayışı” xidmət müqaviləsi əsasında işləyən jurnalistləri də əhatə edib. “Vətəndaş jurnalistikası” adlandırılan və peşə olaraq deyil, hobbi olaraq həyata keçirilən fəaliyyət bu qanunun təsir dairəsinə daxil deyil.