İşğaldan azad olunan ərazilərdəki genişmiqyaslı yenidənqurma işlərinə dost ölkələrin şirkətləri cəlb olunacaq
Avropa İttifaqı ilə tərəfdaşlıq Azərbaycanın xarici siyasətinin əsas prioritetlərindən biridir. Təsadüfi deyil ki, Avropa İttifaqı Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşıdır və ticarətimizin təxminən 50 faizini üzv ölkələrlə olan ticarət təşkil edir. Müstəqillik dövründə Avropa İttifaqından Azərbaycan iqtisadiyyatına 20 milyard dollardan çox investisiya yatırılıb. Azərbaycan Avropa İttifaqına üzv 9 ölkə ilə strateji tərəfdaşlıq bəyannamələri qəbul edib. Bu isə o deməkdir ki, Avropa İttifaqına üzv ölkələrin üçdə biri Azərbaycanı strateji tərəfdaş hesab edir. Avropa İttifaqının qurucu dövlətlərindən olan İtaliya ilə Azərbaycanın münasibətləri xüsusi əhəmiyyətə malikdir. İki ölkə arasında qarşılıqlı ticarət dövriyyəsi 6 milyard ABŞ dollarından çoxdur və hazırda İtaliya Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir. Müstəqillik illərində İtaliyanın Azərbaycan iqtisadiyyatına 770 milyon ABŞ dollarından çox, Azərbaycanın isə İtaliyaya 1,7 milyard ABŞ dolları həcmində investisiya yatırması, uğurlu investisiya əməkdaşlığının göstəricisidir. Ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələr ,əsasən neft-qaz və enerji sektorunu əhatə etsə də, son illərdə qeyri-neft sektoru üzrə də ciddi əməkdaşlıq əlaqələri qurulub. Azərbaycanda sənaye, tikinti, ticarət, kənd təsərrüfatı, rabitə, xidmət və sair sektorlarda İtaliyanın 114 şirkəti fəaliyyət göstərir. İtaliya şirkətləri, həmçinin ölkəmizin neft-qaz sektorunda dəyəri 9,9 milyard ABŞ dolları olan 277 layihədə, qeyri-neft sektorunda isə dəyəri 708 milyon ABŞ dolları olan 37 layihədə podratçı kimi iştirak edirlər. Bu statistika ikitərəfli münasibətlərdə iqtisadi faktorun güclü element kimi çıxış etməsinin göstəricisidir.
Əsl dost dar gündə tanınar
44 gün davam edən Vətən Müharibəsi dövründə Türkiyə, Pakistan, Ukrayna və sair dövlətlərlə birlikdə İtaliyanın Azərbaycanın haqq işini dəstəkləməsi, ərazi bütövlüyümüzə hörmət nümayiş etdirməsi də Roma ilə Bakı arasında hərtərəfli münasibətlərin yüksək səviyyədə olduğunu sübut edir. Bu dostluğun, dəstəyin daha bir ifadəsi isə Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərində həyata keçiriləcək quruculuq işlərində İtaliya şirkətlərinin yaxından iştirak etmək istəməsidir. Dekabrın 7-də Prezident İlham Əliyev İtaliya Deputatlar Palatasının sədr müavini Ettore Rosatonun, həmçinin dekabrın 9-da İtaliyanın Xarici İşlər və Beynəlxalq Əməkdaşlıq Nazirliyinin dövlət katibi, Azərbaycan və İtaliya arasında İqtisadi Əməkdaşlıq üzrə birgə Hökumətlərarası Komissiyanın həmsədri Manlio Di Stefanonun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətlərini qəbul edərkən bu məsələyə xüsusi diqqət çəkib. İşğaldan azad olunan ərazilərdə görüləcək işlərdən, genişmiqyaslı quruculuq tədbirlərindən söhbət açan dövlət başçısı vurğulayıb ki, ilk növbədə Azərbaycan şirkətləri bu prosesdə iştirak edəcək. O, Azərbaycan üçün dost olan ölkələrin şirkətlərinə prosesdə iştirakçı olmaq üçün dəvət göndəriləcəyini qeyd edib. Dövlətimizin başçısı İtaliya şirkətlərinin də yenidənqurma işlərində fəal iştirak etməsini arzuladığını, İtaliya tərəfinə artıq bu təkliflər verildiyini vurğulayıb. Əsl dostluğun özünü çətin anlarda büruzə verdiyini xatırladan Prezident söyləyib ki, bu müharibə Azərbaycanın əsl dostlarının kimlər, hansı ölkələr olduğunu nümayiş etdirib. İtaliyalı deputatların Azərbaycana, o cümlədən Gəncə və Ağdama səfərlərinə toxunan İlham Əliyev, bunu İtaliyanın Azərbaycana dost münasibətinin göstəricisi kimi dəyərləndirib. Qeyd edib ki, Azərbaycan xalqı dostluğu hər zaman qiymətləndirir.
Təkcə Azərbaycanın və bölgənin deyil...
Milli Məclisin Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvü Cavid Osmanov bu mövzu ilə bağlı "Kaspi” qəzetinə açıqlamasında deyib ki, İtaliya şirkətlərinin işğaldan azad edilmiş ərazilərdə quruculuq işlərinə cəlb edilməsi iki ölkə arasında əməkdaşlığın, o cümlədən mədəni, iqtisadi, turizm, yeni texnologiyaların tətbiqi və digər sahələrdə əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsinə, yeni bir mərhələyə çıxmasına səbəb olacaq. Millət vəkili İtaliya şirkətlərinin işğaldan azad olunmuş bölgələrdə bərpa işlərinə cəlb edilməsini müsbət qiymətləndirib: "44 gün davam edən Vətən Müharibəsi sonda ərazi bütövlüyümüzün tam təmin edilməsi ilə yekunlaşıb. Bu zaman müddətində biz həm dostlarımızı, həm də beynəlxalq hüququn əleyhinə çıxaraq Azərbaycana qarşı qərəzli mövqe nümayiş etdirən ölkələri müşahidə etdik. Hələ Vətən Müharibəsi davam edən müddətdə ölkə başçısı bu məsələyə xüsusi toxunmuşdu ki, belə vaxtda biz dostumuzu da, düşmənimizi də tanıyırıq. Biz Azərbaycanın yanında Türkiyə, Pakistan, İtaliya, Ukrayna kimi ölkələri gördük. Onlar Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması üçün hər zaman siyasi və mənəvi dəstək göstərdilər. Azərbaycan tam qələbə qazandı və artıq yeni perspektiv, bəlli hədəflər var. Dekabrın 1-dən etibarən post-müharibə dövr başlayıb və biz işğaldan təmizlənmiş torpaqlarımızı inkişaf etdirməliyik. Prezidentin də dediyi kimi, təkcə Azərbaycanın və bölgənin deyil, bu ərazilər dünyanın ən görməli yerinə çevriləcək. Bunun üçün bizim iqtisadi potensialımız var. Həmçinin bizə dost olan ölkələr məhz bu ərazilərdə yenidənqurma işlərində, infrastrukturun yenilənməsində, sosial və turizm obyektlərinin tikintisində yaxından iştirak etməlidir. Birmənalı olaraq yerli şirkətlər və dost ölkələrin şirkətləri bu sahədə çalışmalıdırlar”.
Dost ölkənin ata biləcəyi addım
Deputat söyləyib ki, İtaliyadan gəlmiş nümayəndə heyətinin tərkibində Azərbaycana təşrif buyurmuş qonaqlarla görüşdə də bu məsələyə xüsusi toxunulub: "Əlbəttə ki, bu, çox vacib məqamdır. Cənab Prezident qeyd elədi ki, artıq onlara da müraciət ünvanlamışıq ki, italiyalıların hər hansı layihəsi varsa, İtaliyan şirkətləri tərəfindən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə həyata keçirilməsinə müsbət baxırıq. Belə də olmalıdır. Çünki Azərbaycan xalqının ədalətli davasında kim yanımızda olubsa, həmin dövlətlərin şirkəti burada iştirak etməlidir. Onların burada hər hansısa layihəni həyata keçirməyə haqqı var. Bu baxımdan İtaliyan deputatların Ağdama, Gəncəyə səfəri və döyüş bölgəsindən uzaqda olan ərazilərdə ermənilərin törətdikləri vəhşilikləri öz gözləri ilə görmələri və daha sonra bunu ölkələrində öz xalqına, həmçinin dünya ictimaiyyətinə çatdırmaları bizim üçün vacib məqam idi. Bu, ancaq dost ölkənin ata biləcəyi addım idi və İtaliyadan gələn nümayəndə heyəti bunu etdi”.
Ölkəmizin haqlı mövqeyini dəstəkləyənlər
Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) Gəncə Şəhər Təşkilatının sədri, millət vəkili Naqif Həmzəyev hesab edir ki, Azərbaycan və İtaliya möhkəm təməllər üzərində qurulan əməkdaşlığı daim dəstəkləyib, yüksək səviyyədə genişləndirilməsində maraqlı olublar. Onun sözlərinə görə, ölkələrimiz arasında ikitərəfli münasibətlərin inkişafı yolunda növbəti addım İtaliya parlamentinin Deputatlar Palatasının və Senatın nümayəndə heyətinin, nazirlik rəsmilərinin bu günlərdə Azərbaycana səfəri olub: "Ağdamda, həmçinin cəbhə zonasından uzaqda yerləşən Azərbaycanın ikinci böyük şəhəri Gəncənin ayrı-ayrı məkanlarında Ermənistan silahlı qüvvələrinin raket hücumlarının səbəb olduğu cinayət izləri ilə tanış olan nümayəndə heyəti faşist ideologiyasını dəstəkləyən Ermənistan hakimiyyətinin işğalçılıq siyasətinin nəticələrini, hərbi cinayətlərini, vandalizmini öz gözləri ilə gördülər. İtaliyalı parlamentarilər Şəhidlər Xiyabanını da ziyarət ediblər. Hər iki ölkənin tarixində silinməz izlər qoyan qarşılıqlı səfərlər - 1997-ci ilin sentyabrında Prezident Heydər Əliyevin, 2005-ci ilin fevralında, 2008-ci ilin noyabrında və bu ilin fevralında Prezident İlham Əliyevin İtaliyaya rəsmi səfərləri əlaqələrimizin inkişafının təməl daşına çevrilib. İtaliya ilə Azərbaycan arasındakı əlaqələr çox sürətlə inkişaf edir və bu gün ən yüksək səviyyədədir. İtaliya Azərbaycanın Avropa İttifaqı və ATƏT çərçivəsində sıx əməkdaşlıq etdiyi ölkə kimi Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli istiqamətində aparılan müzakirələrdə həmişə Azərbaycanın haqlı mövqeyini dəstəkləyib, ölkəmizin səmimi, qətiyyətli və sadiq tərəfdaşı olduğunu təsdiq edib. Azərbaycanın 44 günlük haqlı savaşından sonra ölkəmizə səfər edən ilk Avropa nümayəndə heyəti də məhz italiyalı parlamentarilər olub. Perspektivdə İtaliya şirkətlərinin işğaldan azad olunmuş ərazilərdə quruculuq tədbirlərində iştirakı nəzərdə tutulub ki, bu da Azərbaycan-İtaliya əlaqələrinin yüksək səviyyədə olduğunun bariz nümunəsidir”.
Nəhəng iqtisadiyyatı olan ölkə ilə münasibət qurmaq
Milli Məclisin Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvü Müşfiq Cəfərov isə qəzetimizə açıqlamasında bildirib ki, Vətən müharibəsi zamanı bir sıra ölkələr, o cümlədən İtaliya haqq mübarizəmizi dəstəkləyib, yanımızda olub. O qeyd edib ki, ümumiyyətlə, İtaliya ilə Azərbaycan arasında iqtisadi-mədəni əlaqələr hər zaman müsbət müstəvidə olub. Millət vəkilinin sözlərinə görə, Qarabağ məsələsində də ədalətli mövqe nümayiş etdirən dost ölkənin nümayəndə heyətinin Gəncə və Ağdama səfəri bu dostluğun necə möhkəm olduğunu göstərib: "İtaliya nümayəndələrinin bu səfəri olduqca əhəmiyyətli bir olaydır. Son zamanlar hər iki ölkə arasında siyasi əlaqələrin genişləndirilməsi və mədəniyyətlərarası dialoqun aparılması daha da gücləndirilib. İtaliya ilə qurulan iqtisadi əməkdaşlıq Avropa İttifaqı ilə strateji əməkdaşlığa böyük töhfə olacaq. Çünki İtaliya, iqtisadiyyatına görə Avropa İttifaqında, təxminən üçüncü yerdədir. Əlbəttə ki, bu cür nəhəng iqtisadiyyatı olan ölkə ilə münasibət qurmaq bizim üçün mühüm amildir. Həmçinin bu səfər Avropada Azərbaycanın nüfuzunun artması baxımından vacib hadisədir. Bundan əlavə, İtaliya "Böyük Yeddilik" ölkələrindən biridir. Bu əhəmiyyətli tərkibdə İtaliyanın kifayət qədər uğurlu mövqeyi var. Əlbəttə ki, İtaliya ilə münasibətlərin yaxşı olması imkan verəcək ki, həm Avropa İttifaqının, həm dünyanın nəhəng 7 iqtisadi ölkəsinin birləşdiyi G7-nin, həm də digər təsisatların ölkəmizə qarşı mövqeyi müsbətə doğru dəyişsin”.
Bölgələr yüksək investor mənbəyinə çevriləcək
Deputat vurğulayıb ki, bu iqtisadi əməkdaşlıqlar ölkəmiz üçün olduqca əhəmiyyətlidir: "Deyə bilərəm ki, Azərbaycan İtaliya üçün regionda ən vacib partnyordur. Eyni zamanda, Azərbaycan üçün İtaliya Avropa məkanında çox vacib bir ölkədir. Hazırda dünya bazarında Azərbaycan İtaliyanın ən yaxşı neft təchizatçısı kimi çıxış edir. TAP layihəsi həyata keçiriləndən sonra Azərbaycan İtaliyanın əhəmiyyətli qaz təminatçısına da çevriləcək. Həmçinin texnologiyalar, turizm, yüngül sənaye, kənd təsərrüfatı, yeyinti, neft-kimya, neft-maşınqayırma sahələr də var ki, burada ikitərəfli münasibətlər qurulsa, hər iki tərəfə müsbət təsir göstərəcək. Bu sahələrdə birgə fəaliyyətin sürətlənməsi imkan verəcək ki, həm Azərbaycan malları İtaliya və Avropa bazarına çıxsın, həm də İtaliyanın malları geniş çeşiddə nəinki Azərbaycan bazarına, həm də region bazarına daxil olsun. İşğaldan azad olunmuş ərazilərə yerli şirkətlərlə yanaşı, xarici şirkətlərdə cəlb olunacaq. Artıq İtaliyadakı nüfuzlu şirkətlərdən təkliflər irəli sürülüb. Hazırda bütün təkliflər dəyərləndirilir və həmin bölgələr yüksək investor mənbəyinə çevriləcək”.