
Azərbaycan İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində əməkdaşlığın daha da dərinləşməsində çoxşaxəli maraqlara sahibdir. Bu maraqlar isə həm iqtisadi, həm geosiyasi, həm də mədəni və sosial sahələri əhatə edir.
Eyni zamanda, Azərbaycan ECO ölkələri ilə ticarət dövriyyəsinin və iqtisadi əlaqələrin genişlənməsində maraqlıdır. Geosiyasi baxımdan, ECO platforması Azərbaycan üçün regional həmrəyliyin və strateji tərəfdaşlığın möhkəmləndirilməsi üçün mühüm vasitədir.
Bu gün isə Azərbaycanda İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) 17-ci Zirvə görüşü keçirilir. Bu tədbir ölkəmizin qurum çərçivəsində artan rolunun və fəallığının təsdiqidir. Bu mühüm tədbirin Azərbaycanda baş tutması ölkəmizin Təşkilat daxilində təşəbbüskar mövqeyə malik olduğunu, regional əməkdaşlığa verdiyi töhfələrin yüksək qiymətləndirildiyini göstərir.
Milli Məclisin deputatı Naqif Həmzəyev bildirib ki, müasir geosiyasi mühitdə regional təşkilatların rolu getdikcə artmaqdadır:
"Bu kontekstdə İƏT/ECO və Azərbaycanın bu təşkilatdakı fəaliyyəti xüsusi diqqət çəkir. Azərbaycanın beynəlxalq arenada artan nüfuzu və regional əməkdaşlıq sahəsindəki uğurları ölkəmizin Qafqazda lider mövqeyinə çatmasına səbəb olub. İƏT 1985-ci ildə İran, Pakistan və Türkiyə tərəfindən əsası qoyulmuş, sonradan isə Azərbaycan, Əfqanıstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Türkmənistan və Özbəkistan daxil olmaqla 10 üzv ölkəni özündə birləşdirən mühüm regional təşkilatdır. Azərbaycan 1992-ci ildə müstəqillik əldə etdikdən sonra təşkilata qoşulub və buradakı iştirakı ölkəmizin regional inteqrasiya strategiyasının vacib hissəsini təşkil edib. 2012-2016-cı illər arasında İƏT-in baş katibi vəzifəsini Azərbaycandan olan nümayəndənin icra etməsi ölkəmizin təşkilatdakı nüfuzunu göstərir. 2024-cü ilin yanvar-may aylar arasında Azərbaycan və ECO üzv ölkələri arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 3,2 milyard dollara çatıb. Bu rəqəm Azərbaycanın regional iqtisadi mərkəz rolunu oynamasını sübut edir. Ölkəmizin enerji potensialı, xüsusən də neft və təbii qaz ehtiyatları, onu İƏT çərçivəsində aparıcı enerji təchizatçısı mövqeyinə qədər yüksəldib. İƏT çərçivəsində nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı xüsusi önəm daşıyır. Azərbaycan öz geosiyasi mövqeyindən səmərəli şəkildə istifadə edərək, Asiya və Avropa arasında körpü rolunu oynayır. "Zəngəzur dəhlizi" layihəsi bu istiqamətdə atılan mühüm addımdır ki, bu da regional əlaqələndirmə mərkəzinə çevrilməyə doğru gedən prosesin göstəricisidir".
Deputat əlavə edib ki, Azərbaycanın beynəlxalq arenada artan nüfuzunun ən bariz göstəricilərindən biri ölkəmizin mütəmadi olaraq beynəlxalq səviyyəli görüşlərə ev sahibliyi etməsidir:
"2024-cü ildə COP29 İqlim Zirvəsinin Bakıda keçirilməsi bunun ən yaxşı nümunəsidir. Bu, yalnız Azərbaycanın təşkilatçılıq qabiliyyətini deyil, həm də ekoloji məsələlərə yanaşmasını nümayiş etdirir. Bundan əlavə, Azərbaycan çoxsaylı regional və beynəlxalq təşkilatların sammitlərini düzənləyir. Qeyri-Qoşulma Hərəkatı üzv ölkələrinin görüşləri, müxtəlif iqtisadi forumlar və diplomatik tədbirlər Bakının beynəlxalq diplomatiya mərkəzinə çevrilməsini, ölkəmizin enerji potensialı və neft-qaz sektorundakı uğurları onu regional enerji mərkəzinə çevirib. Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi, TANAP və TAP kimi böyük infrastruktur layihələri Azərbaycanın Avropa enerji təhlükəsizliyində oynadığı rolu göstərir. Bu, həm də İƏT çərçivəsində enerji əməkdaşlığının genişlənməsinə töhfə verir. Azərbaycan 3+3 formatında (Azərbaycan, Türkiyə, Gürcüstan + Rusiya, İran, Ermənistan) aktiv iştirak edir. Bu format Cənubi Qafqazda sabitliyin təmin edilməsində və regional əməkdaşlığın inkişafında aparıcı rol oynayır. Azərbaycanın bu formatdakı fəaliyyəti ölkəmizin regional liderlik aspriasiyalarını təsdiq edir. Asiya və Avropa arasında körpü rolunu oynayan Azərbaycan, regional əlaqələndirmə mərkəzinə çevrilmə potensialına malikdir. Zəngin neft və qaz ehtiyatları ölkəmizin enerji diplomatiyasında güclü mövqe tutmasını təmin edir".
Naqif Həmzəyevin sözlərinə görə, İƏT çərçivəsində Azərbaycanın rolunun gələcəkdə daha da artacağı gözlənilir:
"Rəqəmsal iqtisadiyyat, yaşıl enerji və innovasiya sahələrində əməkdaşlığın genişlənməsi prioritet istiqamətlərdir. Azərbaycanın bu sahələrdə göstərdiyi irəliləyiş təşkilatın gələcək fəaliyyətində mühüm rol oynayacaq. Azərbaycanın Qafqazda liderliyi yalnız iqtisadi sahələrlə məhdudlaşmır. İqlim dəyişikliyi, ərzaq təhlükəsizliyi, nəqliyyat infrastrukturu və rəqəmsal transformasiya kimi sahələrdə regional liderlik ölkəmizin gələcək strategiyasının tərkib hissəsidir.
COP29 kimi beynəlxalq səviyyəli tədbir lərə ev sahibliyi etmək Azərbaycanın beynəlxalq arenada nüfuzunu artırmış və ölkəmizi qlobal məsələlərin həllində aparıcı tərəfdaşlardan birinə çevirib. Bu tendensiya gələcəkdə də davam edəcəyi gözlənilir. İƏT çərçivəsində Azərbaycanın fəaliyyəti və beynəlxalq görüşlərə ev sahibliyi ölkəmizin regional liderlik mövqeyini möhkəmləndirib. 3,2 milyard dollarlıq ticarət dövriyyəsi, enerji diplomatiyası sahəsindəki uğurlar və beynəlxalq təşkilatçılıq təcrübəsi Azərbaycanın Qafqazda lider mövqeyinə çatmasının əsas səbəbləridir. Gələcəkdə Azərbaycan İƏT çərçivəsində daha da fəal rol oynayacağı və regional əməkdaşlığın inkişafında aparıcı qüvvə olmaqda davam edəcəyi gözlənilir. Bu, həm də ölkəmizin beynəlxalq arenada nüfuzunun artmasına və regional sabitliyin möhkəmlənməsinə töhfə verəcək. Azərbaycanın regional liderliyi yalnız iqtisadi sahələrlə məhdudlaşmır, əksinə diplomatiya, enerji, nəqliyyat və ekoloji sahələri də əhatə edən hərtərəfli strategiyanın nəticəsidir. Bu strategiya gələcəkdə də ölkəmizin İƏT kimi regional təşkilatlarda aparıcı rolunu təmin edəcək".