Avropa İttifaqının müşahidə missiyası yenə də öz ampluasında fəaliyyətlərini davam etdirir. Belə ki, Aİ-nin Ermənistandakı müşahidə missiyası Qubadlı ilə sərhəddə növbəti dəfə müşahidə aparıb. Sözügedən "fəaliyyət" faktiki olaraq şərti Azərbaycan-Ermənistan sərhədində müşahidə fəaliyyəti ilə məşğul olmaqla yanaşı, ordumuzun mövqelərinə dair məlumatlar toplamaq və qarşı tərəfin ordusunu yenidən formalaşdırmağa yaxından kömək göstərir. Çox təəssüf ki, Azərbaycanın razılığı olmadan onlar, yəni Ermənistan tərəfi Avropa İttifaqı müşahidə missiyasının mandatının 2027-ci ilin fevral ayına qədər uzadılmasına nail oldular.
Xatırlatmaq lazımdır ki, Avropa İttifaqının Ermənistandakı müşahidə missiyası ilkin olaraq cəmi iki aylıq müddətə göndərilmişdi. Lakin zaman keçdikcə missiyanın fəaliyyəti genişlənib və tərkibindəki şəxslərin sayı artırılıb. Daha təhlükəli məqam isə odur ki, missiyanın tərkibinə keçmiş xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşları və polislər daxildir. Bu isə faktiki olaraq Ermənistan ordusunun gücləndirilməsi, strateji mövqelərin müəyyən edilməsi və xüsusi istehkamların tikilməsi üçün tövsiyələrin verilməsi deməkdir. Bu missiyanın "binokl siyasəti"nin hansı məqsədə xidmət etdiyini hər kəs çox yaxşı anlayır. Avropa İttifaqı müşahidə missiyası Ermənistanda mövqelərini sürətlə gücləndirir, rəsmi İrəvan isə onun burada daha uzun müddət qalmasına ciddi maraq göstərir. Lakin bu missiyanın bölgədə olması sülhün əldə edilməsinə kölgə salır. Ermənistanın aktiv şəkildə silahlandırılması və missiyanın dəstəyi ilə daha da cəsarətlənməsi, sülh prosesini bilərəkdən uzatmağa çalışması aydın görünür. Ermənistan tərəfi sülh anlaşmasını imzalamaq üçün vaxt qazanmağa və mövqelərini daha da gücləndirməyə çalışır. Atəşkəsi mütəmadi pozaraq şərti sərhəd bölgələrində təxribatlar törətməsi də məhz bu strategiyanın bir hissəsidir. Beləliklə, rəsmi İrəvan missiyanın "vacibliyini" sübut etməyə çalışır. Bütün bunlar göstərir ki, Ermənistan planlı şəkildə Avropa İttifaqı müşahidə missiyasının bölgədə qalmasını təmin etməyə çalışır və sülh prosesini bilərəkdən ləngidir.
Bundan başqa, missiyanın fəaliyyəti yalnız Ermənistana deyil, bütövlükdə Cənubi Qafqaza təsir edəcək. Bölgədə möhkəmlənmək istəyən qüvvələr Avropa İttifaqının hazırladığı hesabatlardan istifadə edir və bu hesabatlar gələcək siyasi və hərbi planlara əsas ola bilər.
Əgər Ermənistan səmimi şəkildə Azərbaycanla münasibətləri normallaşdırmaq istəyirsə, bunu sübut edən real addımlar atmalıdır. Avropa İttifaqı müşahidə missiyasının fəaliyyətini dayandırmalı, ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyətinin ləğvi ilə bağlı rəsmi müraciət etməli, Azərbaycanın qərb rayonları ilə Naxçıvanı birləşdirəcək Zəngəzur dəhlizinin açılmasına mane olmamalı, Qərbi azərbaycanlıların doğma torpaqlarına qayıdış hüququnu tanımalı və bunun üçün konkret addımlar atmalı, Azərbaycan əleyhinə ərazi iddialarından rəsmi şəkildə imtina etməlidir. Lakin indiyə qədər Ermənistan bu öhdəliklərin heç birini yerinə yetirməyib. Əksinə, missiyanın mandatını uzatmaq üçün yeni təxribatlara əl atmaqda davam edir.
Göründüyü kimi, Ermənistan planlı şəkildə bu missiyanın burada qalmasını istəyir və bunun üçün də lazımi addımlar atır. Ancaq istənilən halda Azərbaycan bütün şərti sərhədboyu ərazilərdə möhkəmlənib və delimitasiya, demorkasiya proseslərinin gedişi zamanı da inanıram ki, dövlətimiz öz mövqelərini həmişə olduğu kimi qoruyub saxlayacaq, hər hansı ciddi təxribat və təhdid olarsa, onun qarşısı lazımi formada alınacaqdır.
Naqif HƏMZƏYEV,
Milli Məclisin deputatı.