
Ermənistan 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsində biabırçı məğlubiyyətdən sonra kapitulyasiya aktını imzalamaq məcburiyyətində qaldı. Azərbaycan tərəfi Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin humanist addımları ilə rəsmi İrəvanın ağır və rüsvayçı məğlubiyyətinə baxmayaraq, sülh təklifi irəli sürdü. Ermənistanın öhdəliklərini yerinə yetirməsi halında uzunmüddətli və dayanıqlı sülhün mümkünlüyü mesajını verdi. Lakin təəssüf ki, ötən 4 il ərzində biz rəsmi İrəvanın saysız-hesabsız təxribatlarının və siyasi rəhbərliyin ziddiyyətli və reallığa uyğun olmayan bəyanatlarının şahidi olduq. Bununla belə, 2024-cü ildə heç bir vasitəçi olmadan sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası məsələləri, həmçinin Azərbaycanın dörd kəndinin geri qaytarılması kimi irəliləyişlər əldə edilsə də, ümumilikdə böyük nailiyyətlər müşahidə olunmayıb.
Çünki faktiki olaraq Ermənistan həmişə vaxt udmaq, manipulyasiya etmək və danışıqlar prosesini uzatmaq yolunu seçib, götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməkdən boyun qaçırıb. Eyni zamanda öz havadarlarının dəstəyi ilə sürətli silahlanma yolunu tutub. Yayılan foto və videoları izlədikdə görürük ki, rəsmi İrəvan şərti sərhəd boyunca yeni döyüş və hücum postları qurur. Azərbaycan tərəfinin razılığı olmadan Avropa İttifaqının müşahidə missiyasının fəaliyyət müddətini uzadaraq sayını xeyli artırıb və hətta Kanadadan olan nümayəndələr də bu missiyaya cəlb olunub. Müşahidə missiyası adı altında kəşfiyyatçı və hərbi heyət yerləşdirilir. Ermənistan siyasi rəhbərliyinin, xüsusən də Nikol Paşinyanın öz imicini dəyişərək sülh tərəfdarı kimi görünməyə çalışması göz qabağındadır. Lakin Azərbaycan hər zaman rəsmi İrəvana xəbərdarlıq edib. Təəssüf ki, bu mesajlardan heç bir nəticə çıxarılmayıb.
Cənab Prezidentin yanvarın 7-də yerli televiziya kanallarına verdiyi müsahibədəki mesajlar Ermənistan siyasi-hərbi rəhbərliyini ciddi düşündürməlidir. Nikol Paşinyan anlamalıdır ki, Azərbaycanla təhdid dili ilə danışmaq mümkün deyil. Hazırda rəsmi İrəvanın arxalandığı beynəlxalq güclər isə əvvəlki güclərini mərhələli şəkildə itirirlər, dünyada yeni qaydalar formalaşır. Bu baxımdan, Ermənistan rəsmi Bakı tərəfindən verilən bu tarixi şansı düzgün dəyərləndirməli, Qərbi Azərbaycandan qovulmuş azərbaycanlıların hüquqlarının bərpası üçün real addımlar atmalıdır. Bu məsələ ərazi iddiası deyil, insan hüquqları kontekstində olan bir problemdir.
Kənar müdaxilə olmadan Azərbaycan və Ermənistan bütün problemləri həll edə bilər. Yetər ki, Ermənistanın siyasi rəhbərliyi cəsarət və düzgün niyyət nümayiş etdirsin. Əgər Ermənistan öhdəliklərini yerinə yetirsə, Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından əl çəksə və Azərbaycanın irəli sürdüyü beş baza prinsipi əsasında sülh anlaşmasını imzalamağa razılaşsa, 2025-ci ildə sülh müqaviləsinin imzalanması mümkündür. Ermənistan nə qədər silahlansa da, heç bir şey əldə edə bilməyəcək. Rəsmi İrəvanın havadarları da baş verə biləcək hər hansı hadisəyə görə məsuliyyət daşıyırlar. Buna görə də beynəlxalq güclər bu qüvvələrə təzyiq etməli və Ermənistanı haqq yolundan yayındırmaq cəhdlərinə son qoymalıdırlar ki, sülh anlaşması yekunlaşsın və regionda uzunmüddətli sabitlik təmin edilsin.
Naqif HƏMZƏYEV,
Milli Məclisin deputatı.