Türkiyədə prezident seçkiləri ilə əlaqədar Azərbaycanda təşkil olunan səsvermədə aktivlik xeyli aşağı olub. Rəsmi statistika göstərir ki, Azərbaycanda səsvermə hüququ olan 11 min 43 Türkiyə vətəndaşı qeydiyyata alınsa da, onlardan 6603 nəfər səsvermədə iştirak edib.
İlkin nəticələrə əsasən, Azərbaycandakı seçicilərdən 3263 nəfəri “Cümhur İttifaqı”nın vahid namizədi Rəcəb Tayyib Ərdoğana səs verib. Bu rəqəm ümumi seçicilərin 49,42 faizini təşkil edir. 41,92 faiz, yəni 2768 nəfər isə “Millət İttifaqı”nın namizədi Kamal Kılıçdaroğluna dəstək vermək üçün seçkiyə qatılıb.
Bundan əlavə, 424 nəfər ATA ittifaqının namizədi Sinan Oğana, 148 nəfər isə namizədlikdən geri çəkilən Məmləkət partiyasının sədri Məhərrəm İncəyə səs vermək qərarına gəlib.
Ümumilikdə prezident seçkilərinin birinci turunda Azərbaycanda olan 11 mindən çox Türkiyə vətəndaşından 6603-ü vətəndaşlıq borcunu yerinə yetirib, digərləri səsvermədə iştirak etməyib.
Rəqəmlərdən göründüyü kimi, ölkəmizdə təşkil olunan seçkidə aktivlik yüksək olmayıb. Xüsusilə regionlarda yaşayan və işləyən Türkiyə vətəndaşları prosesdən kənarda qalıblar.
Azərbaycanda olan Türkiyə vətəndaşlarının təxminən yarısının seçkiyə getməməsinə səbəb nədir?
Mövzu ilə bağlı danışan Milli Məclisin deputatı Məlahət İbrahimqızı bildirib ki, 14 mayda qardaş Türkiyədə keçirilən seçkilər dünyaya bir daha Türk xalqı və onun dövlətinin demokratik dəyərlərə sadiq olduğunu sübut edib:
“Türkiyədəki seçkini demokratiya bayramı, demokratiya festivalı adlandırmaq olar. Dünyanın ən demokratik ölkələrində belə seçici fəallığı, azad və şəffaf seçki keçirilməyib. Bu seçki türkofobiyanın mövcud olduğu ölkələrə, təşkilatlara, eləcə də mətbuata bir növ demokratiya dərsi oldu”.
Azərbaycandakı səsvermədə aktivliyin aşağı olmasına gəlincə, deputat bildirib:
“Türkiyə Ali Seçki Komissiyasının verdiyi məlumata görə, Azərbaycanda təxminən 11 min nəfər seçici olsa da, səsvermədə onların yarıdan bir az çoxu iştirak edib. Məndə olan məlumata görə, onlardan bəziləri Türkiyədə səs veriblər, amma qalanları səsverməyə gəlməyiblər. Təəssüf ki, onların bir çoxu Rəcəb Tayyib Ərdoğanın seçilməsinin Türkiyə, Azərbaycan, Türk dünyası, eləcə də İslam dünyası üçün vacib oluduğunu bilsələr də, buna laqeyd yanaşıblar. Bəzi şəxslər Azərbaycanı Türk dünyasının xəritəsindən kənar hesab edən, Türk dünyası üçün strateji əhəmiyyətli olan, xüsusən Azərbaycanla Türkiyəni birləşdirən Zəngəzur dəhlizini inkar edən CHP sədrinə və erməni terrorçuları ilə iş birliyində olan HDP-yə səs veriblər. Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanmış Şuşa Bəyannaməsindən sonra iki qardaş ölkənin münasibətləri strateji müttəfiqlik zirvəsinə yüksəldiyi halda, bu cür laqeyd mövqe sərgiləmək qəbuledilməzdir”.
M.İbrahimqızının fikrincə, “Türkiyə, Türk dünyası, müsəlmanlar üçün səs verək” şüarı əsas götürülməlidir:
“Türkiyə vətəndaşı olan bir çox seçicilər Azərbaycanda yaşayıb, burada pul qazanırlar. Onlar Azərbaycan xalqının, eləcə də Prezident İlham Əliyevin Rəcəb Tayyib Ərdoğanı dəstəkləyən fikirlərinə bələddirlər. Amma bəziləri nədənsə “Cümhur İttifaqı”nın namizədinə səs verməyib. Bu, demokratiya və ya söz azadlığı deyil. Bu, açıq-aşkar dövlətin iradəsinə qarşı hörmətsizlikdir. Hesab edirəm ki, onların kimliyini ictimaiyyət bilməlidir. Çünki bu gün dünyada baş verən qlobal təhlükələr fonunda hər kəsin düşüncəsində “Türkiyə, Türk dünyası, müsəlmanlar üçün səs verək” fikri hakim olmalıdır”.
Deputat Naqif Həmzəyev isə Azərbaycanda baş tutan səsvermədə aktivliyin aşağı olmasının səbəbini belə izah edib:
“Düşünürəm ki, bu, seçicilərin hər kəs üçün ümumi olan tarixdən - 14 maydan tez bitəcəyini bilməməsi ilə əlaqədardır. Mən Azərbaycanda yaşayan və bu cür düşünən türkiyəli dostlarımızı tanıyıram. Buna görə də Azərbaycandakı səsvermədə iştirak edə bilməyiblər. Daha sonra onlar Türkiyəyə gedərək orada səsvermədə iştirak ediblər”.
Parlamentari ümid edir ki, Türkiyə vətəndaşları ikinci tur seçkilərinə daha məsuliyyətli yanaşacaqlar:
“Düşünürəm ki, seçicilər ikinci turda Azərbaycanda, ümumiyyətlə, Türkiyədən kənarda səsvermə tarixləri ilə bağlı məlumatlı olacaqlar. Belə olduğu təqdirdə eyni problem yaşanmayacaq. Hər kəs rahatlıqla öz səsini verəcək. İkinci tur olduğu üçün seçicilər prosesə daha məsuliyyətli yanaşacaq. Sonda həm Türkiyə, həm Azərbaycan, həm də Türk dünyası üçün xeyirli nəticənin çıxacağına inanırıq. Azərbaycanda yaşayan Türkiyə vətəndaşlarına səslənərək, onlardan seçkidə aktiv iştirak etmələrini xahiş edirik”.
Deputat Ceyhun Məmmədov isə qeyd edib ki, seçici aktivliyinin aşağı olmasının səbəbləri araşdırılmalıdır:
“Türkiyədəki seçkilər Azərbaycanda böyük maraqla izlənilir. Hər kəs nəticənin necə olacağını gözləyir. Türkiyə xalqı hər zaman seçkilərdə fəal olub. 14 may seçkisi bunun bariz nümunəsidir. Azərbaycanda Türkiyə vətəndaşlarının seçkidə aktiv iştirak etməməsi tərəddüd yaradan məsələdir. Bunun səbəbləri öyrənilməlidir. Bu gün Türkiyənin taleyi həll olunur. Kimin harada olmasından asılı olmayaraq, seçkilərdə iştirak etmək hər kəsin diqqətində olmalıdır. Hesab edirəm ki, bunu Türkiyə vətəndaşları dərk edir”.
O, Azərbaycanda yaşayan Türkiyə vətəndaşlarını ikinci tur seçkilərində aktiv iştirak etməyə səsləyib.
“Türkiyənin gələcəyi üçün seçkidə iştirak etmək və səs vermək olduqca vacibdir. Fürsətdən istifadə edib, Azərbaycanda yaşayan Türkiyə vətəndaşlarını seçkilərdə fəal olmağa çağırıram. Bu, vətəndaşlıq borcudur. Hər bir türk ölkəsinin gələcəyinə görə səs verməlidir. İnanıram ki, bu dəfə seçkidə fəal olacaqlar”.
Qeyd edək ki, Azərbaycanda yaşayan Türkiyə vətəndaşları üçün 5, 6 və 7 may tarixlərində səsvermə keçirilib. Bakıda 9, Gəncədə 3, Naxçıvanda 3 olmaqla ümumilikdə 15 seçki qutusu quraşdırılıb. Bakıdakı səfirlikdə 7417, Gəncə konsulluğunda 2277, Naxçıvan konsulluğunda isə 1349 nəfər olmaqla Azərbaycanda ümumilikdə 11 min 43 nəfər seçici kimi qeydiyyata alınıb.
Xatırladaq ki, Türkiyədə prezident seçkilərinin ikinci turu keçiriləcək. İkinci tur mayın 28-də olacaq.
İlk turun nəticələrinə əsasən, “Cümhur İttifaqı”nın namizədi, hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının sədri, hazırkı dövlət başçısı Rəcəb Tayyib Ərdoğan 49,51% səs toplayıb. “Millət İttifaqı”nın namizədi, müxalif Cümhuriyyət Xalq Partiyasının sədri Kamal Kılıçdaroğlu 44,85%, “ATA İttifaqı”nın namizədi Sinan Oğan 5,17% səs qazanıb. Seçkidən əvvəl namizədliyini geri götürən Məmləkət Partiyasının sədri Məhərrəm İncəyə isə seçicilərin 0,44%-i səs verib.